ฝึกตน
อตฺตนา โจทยตฺตานํ จงเตือนตนด้วยตนเอง
พระพุทธเจ้าทรงแสดงแก่ภิกษุทั้งหลาย โดยทรงปรารภถึงการบรรลุพระอรหัตของพระนังคลกูฏเถระ ผู้บวชแล้วอยากจะสึก จึงไปที่ต้นไม้ที่ท่านเก็บซ่อนผ้าเก่าไว้ก่อนบวชไว้ แล้วเตือนตนเองว่า “เจ้าเป็นผู้ไม่มียางอาย อยากนุ่งผ้าขี้ริ้วผืนนี้หรือ” ท่านทำเช่นนี้บ่อย ๆ วันหนึ่งก็เกิดความสลดใจ จึงทำความเพียรอย่างมั่นคง ไม่นานก็บรรลุพระอรหัต

อตฺตนา หิ สุทนฺเตน นาถํ ลภติ ทุลฺลภํ ผู้ฝึกตนดีแล้ว ย่อมได้ที่พึ่งที่ได้โดยยาก
พระพุทธเจ้าทรงแสดงแก่พระภิกษุทั้งหลาย โดยทรงปรารภถึงการบรรลุพระอรหัตของพระกุมารกัสสปเถระและภิกษุณีผู้เป็นมารดา ซึ่งต่างเพียรพยายามจนเข้าถึงที่พึ่งอันประเสริฐสุด คือพระอรหัตตผล ตรัสว่า “ตนแลเป็นที่พึ่งของตน ใครอื่นจะเป็นที่พึ่งได้ ผู้ฝึกตนดีแล้ว ย่อมได้ที่พึ่ง(พระอรหัตตผล) ที่ได้โดยยาก”
(จากหนังสือพุทธภาษิต ฉบับเล่าเรื่องขยายความ สำนักพิมพ์รติธรรม)

การฝึกตนนั้นถือว่าเป็นเรื่องใหญ่ของการเกิดมาเป็นมนุษย์ แต่ละคนนั้นได้ผ่านการฝึกฝน อบรม ได้รับการสั่งสอนมามากมาย ตั้งแต่เป็นเด็กเล็ก เป็นเด็กหนุ่ม เป็นผู้ใหญ่ เรียกได้ว่า เมื่อยังมีลมหายใจอยู่ก็ต้องฝึกตน พัฒนาตนเองอยู่ร่ำไป เพราะเหตุว่าเราทุกคนต้องการความสุขและความสำเร็จ ซึ่งความสำเร็จของแต่ละคนนั้นสุดแต่ใจปรารถนา ซึ่งมีทั้งความสำเร็จในเบื้องต้น ความสำเร็จในระยะกลาง และความสำเร็จในบั้นปลาย แต่หากว่าเราปล่อยชีวิตผ่านไปในแต่ละวันอย่างประมาท ก็น่าเสียดายเป็นอย่างยิ่ง ด้วยว่าขณะนี้เรามีโอกาสที่ดี เป็นนาทีทองแห่งชีวิตแล้ว เราไม่รู้เลยว่าวันสุดท้าย นาทีวิกฤตที่เราจะจากโลกนี้ไปเมื่อไหร่ ควรที่จะรีบเร่งความเพียรตั้งแต่วันนี้
รังสรรค์ อินทร์จันทร์
ที่ปรึกษา งานพัฒนาบุคคลสู่ความเป็นเลิศ
4/07/59