นิสัยจริตของเราถูกกับอะไร
ถูกกับพุทโธหรือธัมโม หรือสังโฆ หรือถูกกับขน เล็บ ฟัน หนัง เอาเข้าอย่างหนึ่ง

ถ้ามันถูกจิตมันจะสงบ จิตสงบไม่ฟุ้งซ่าน จิตเบิกบานแยบยลร่าเริง
อันนี้ก็หมายความว่ามันถูกกับจริต ก็เอาอย่างนั้น

บริกรรมพุทโธ ๆ เรียกว่า สมถะ ครั้นมันไม่ถูกไม่ลง ต้องพิจารณาผม ขน เล็บ ฟัน หนัง นั่นพิจารณาให้มันเป็นอสุภะอสุภัง ของเน่าของเหม็นของปฏิกูลโสโครก พิจารณาให้มันเห็นศพอยู่ในใจเรา
ปัญจุปาทานักขันธาอนิจจา ขันธ์ห้าเป็นของไม่เที่ยง
ปัญจุปาทานักขันธาอนัตตา ของอันนี้ไม่ใช่ของตน ไม่ใช่ผู้หญิง ผู้ชาย ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่บุคคลตัวตน นี่ละรวมกัน
คือถ้ามันไม่สงบยังฟุ้งซ่านก็ต้องเอาปัญญาค้นคว้าพิจารณาให้มันเห็น เห็นของโสโครกไม่สวยไม่งาม

พิจารณาไปจิตมันก็เห็น มันก็เกิดความสลดสังเวช เบื่อหน่ายในความเป็นอยู่ คืออัตภาพ
เบื่อหน่ายมันก็เกิดความคลายกำหนัด ไม่ยึดขันธ์อันนี้ว่าตัวว่าตน
จิตมันลงไปถึงที่มัน มันไม่ไปไหนแล้ว มันเป็นอธิจิต มันจะเกิดแสงสว่างโร่ขึ้น ดวงปัญญามันก็จะพุ่งขึ้น

จากหนังสือ อนาลโยวาท หลวงปู่ขาว อนาลโย หน้าที่ ๒๕๓

สวนพนาสนธิ์ ๓/ศูนย์สัมมนาป่าพนาสนธิ์-แบ่งปัน
๖๑.๐๗.๑๐