องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์ตรัสปฐมเทศนา ปฐมเทศนานั้นคือธัมมจักกัปปวัตตนสูตร
ธัมมจักกัปปวัตตนสูตรนั้นแสดงถึงหนทางกลาง คือมัชฌิมาแปลว่าทางกลาง
หนทางกลางนั้นคือมรรคทั้ง ๘

มรรคทั้ง ๘ นั้นก็มีสัมมาทิฏฐิ สัมมาสังกัปโป สัมมาวาจา สัมมากัมมันโต สัมมาอาชีโว สัมมาวายาโม สัมมาสติ ไปถึงสัมมาสติก็เรียกว่าที่ ๗ ถึงสุดท้ายของมรรคทั้ง ๘ ก็คือสัมมาสมาธิ

ทำไมพระองค์ถึงได้แสดงสัมมาสมาธิไว้ในมรรคทั้ง ๘ ก็เพราะสมาธินั้นเป็นเรื่องสำคัญที่สุด
คนเรานี้ถ้าหากว่าขาดสมาธิเมื่อไรก็เรียกว่าต้องเข้าโรงพยาบาลบ้าแน่นอน เพราะว่าขาดสมาธิแล้ว
แต่เพราะเรามีสมาธิอยู่เราจึงไม่ต้องเข้าโรงพยาบาลบ้า เราก็อยู่ได้เป็นมนุษย์ตามปรกติ อันนี้เขาเรียกว่าธรรมชาติช่วย

แต่ทีนี้เราได้พระพุทธศาสนาเป็นศาสนาประจำจิตใจของเรา เราก็จำเป็นที่จะต้องให้พระพุทธศาสนาที่ประจำจิตใจของเรานั้นให้เกิดประโยชน์
ไม่สักแต่ว่าเรานับถือพระพุทธศาสนา แล้วเราก็ไม่ทำสมาธิ แล้วเราก็ไม่ทำสิ่งใดสิ่งหนึ่งในการที่จะส่งเสริมพระพุทธศาสนา อย่างนี้ก็เป็นอันว่าไม่ถูกต้อง

เพราะฉะนั้นการที่เราจะทำให้พระพุทธศาสนานี้เจริญหรือมั่นคง ก็จำเป็นที่จะต้องมีสมาธิเป็นตัวประกอบที่มีความสำคัญยิ่ง

แล้วการทำสมาธิก็เป็นสิ่งที่ไม่ยาก ไม่ยาก การเปิบข้าวยังยากกว่า การทำสมาธิยังง่ายกว่าเปิบข้าว อย่างนี้เป็นต้น

ถ้าหากว่าประเทศใด เมืองใด หมู่ใด บ้านใด ผู้ใด ได้ทำสมาธิแล้วนี่จะเกิดความสงบ
ครอบครัวก็สงบ สังคมก็สงบ ประเทศก็สงบ โลกก็สงบ

ทำไมถึงสงบได้ เพราะว่าสามารถควบคุมจิตใจของเราได้
การควบคุมจิตใจของเราได้นั้นเป็นสิ่งที่มหัศจรรย์ หรือเป็นสิ่งที่น่าจะเป็นสิ่งที่อัศจรรย์น่ะ
พูดกันง่าย ๆ ก็คือน่าอัศจรรย์ที่เรามีพลังจิตได้
แต่การที่จะมีพลังจิตได้นั้น เราทำสมาธิ
เราไม่ต้องเอาถึงขั้นสูง เราเอาขั้นที่เราใช้ได้ที่เรามีความสามารถ
เรามีความสามารถเท่าไรเราทำเท่านั้น
เพราะว่าสิ่งต่าง ๆ ไม่ว่าอะไรทั้งหมดมันอยู่ที่ความพอดี
พระพุทธเจ้าจึงตรัสเป็นมัชฌิมา ปฏิปทา คือข้อปฏิบัติหนทางกลาง คือช่วยกันสร้างพลังจิตนี้ให้เกิดขึ้นแก่สังคม แล้วสังคมอันนั้นจะเกิดความอยู่เย็นเป็นสุข มีความสุข มีความสบาย ไปที่ไหนก็มีแต่ความรื่นรมย์ ชื่นชมยินดี น่าอยู่น่าอาศัย น่าที่จะเป็นมนุษย์อยู่ได้

เพราะฉะนั้นเราต้องเข้าใจว่าเราเกิดมาเป็นมนุษย์นี่เกิดมาทำไม
เราจะต้องถามตัวเราเองว่าเราเกิดมาเป็นมนุษย์นี่เราเกิดมาทำไม

ถ้าหากว่าจะเป็นคำตอบ จะถูกต้องหรือไม่ คำตอบนั้นก็คือว่าเกิดมาเพื่อต้องการพ้นทุกข์

จากหนังสือ ธรรมะรุ่งอรุณ ๒ หน้าที่ ๑๓๒
พระธรรมมงคลญาณ (พระอาจารย์หลวงพ่อวิริยังค์ สิรินฺธโร)

สวนพนาสนธิ์ ๓/ศูนย์สัมมนาป่าพนาสนธิ์-แบ่งปัน

๖๑.๐๑.๐๕